Actueel thema? Bekijk het standpunt van de Unie
Uitvaartunie Vlaanderen benadrukt het bevorderen van “gezonde” starters en blijvers. Dat kan niet zonder een degelijke voorbereiding en zonder de nodige vak- en managementkennis van de aspirant-ondernemer. Deze moet ook beantwoorden aan de geëvolueerde dienstverlening in de uitvaartsector, met name deze van de inhoudelijke voorbereiding van de uitvaart en het voorgaan ervan door moderatoren. Ook verdere opvolging is nodig, waarbij de kwaliteit van de dienstverlening blijvend wordt gecontroleerd en desgevallend kan gesanctioneerd worden. Dit zijn meteen ook de voornaamste uitdagingen.
De Uitvaartunie heeft in 2016 bij bespreking van de kwestie van toegang tot het beroep op Vlaams niveau, voorgesteld om in nauw samenwerkingsverband met de sectorvertegenwoordiging, de vertegenwoordigers van de openbare crematoria en de ambtenaren van de burgerlijke stand alsook de overheid, een adviesorgaan op te richten dat bevoegd is voor het ter beschikkingstellen van de vakgebonden leerstof inzake wetgeving en praktijk met als zwaartepunt een verplichte stage van 2 jaar in een uitvaartbedrijf. Dit adviesorgaan zou (hetzij na georganiseerde opleiding, hetzij na zelfstudie) een persoonlijk erkenningsgetuigschrift kunnen afleveren vereist om het vak als uitvaartondernemer op te nemen. Belangrijk in deze is dat in overeenstemming met de beroepskwalificaties verschillende erkenningsgetuigschriften nodig zijn.
Alternatief is het toebedelen aan de sectorvertegenwoordigers (met inachtneming van de regionale verdeling der bevoegdheden) van de regeling van de erkenning (en mogelijke intrekking) van de uitoefening van het beroep.
De Vlaamse overheid heeft geen van de voorstellen weerhouden en heeft sinds 1 januari 2018 de vestigingswetgeving volledig afgeschaft, zonder enig alternatief. Het is nog afwachten wat de evoluties hiervan voor de sector zullen zijn. Wat Vlaanderen betreft is het wel zo dat sinds het schooljaar 2018-2019 een nieuw pakket aan opleidingen wordt aangeboden via het Volwassenenonderwijs, gekoppeld aan een specifiek leerplan (opleidingen uitvaartmedewerker, -assistent en -manager). Gezien dit pas werd opgestart, is het ook hier afwachten wat de evoluties voor de sector zullen zijn.
Behoudens de erkenningsmechanismes opgelegd via het KB van 21 december 2006 betreffende de beroepsbekwaamheid, zijn er geen dwingende regels inzake erkenning van competenties van kracht. De Uitvaartunie Vlaanderen heeft wat haar leden betreft wel een kwaliteitscharter uitgewerkt.
Uitvaart is sterk regionaal verankerd en de uitvaartcultuur is regionaal verschillend. Elke uitvaart is een unieke gebeurtenis. Kennis van het vak en van de plaatselijke cultuur en regelgeving is een absolute vereiste om een uitvaart tot een goed einde te brengen. Zo niet en met name in geval van volledige afschaffing van de vestigingswetgeving zonder enig alternatief, dreigt kwaliteitsverlies en verhoogt het risico op emotionele schade bij de nabestaanden. Er is dus hoe dan ook een blijvende nood aan competenties en aan de valorisatie ervan.
Uitvaartunie Vlaanderen is de vzw voor Vlaamse begrafenisondernemers. De Unie behartigt de belangen van een kleine 300 begrafenisondernemers in alle Vlaamse provincies.
Uitvaartunie Vlaanderen is voor innovatieve concepten en het uitbreiden van begraafmogelijkheden op vraag van het groot publiek.
Uitvaartunie Vlaanderen merkt bij haar leden geen gestegen vraag op naar het concept natuurbegraven. De mogelijkheden die er al zijn, worden amper benut. Het aanleggen en uitbaten van natuurbegraafplaatsen is geen verantwoordelijkheid van de uitvaartsector. Dit is voor de (gemeentelijke) overheden. Deze overheden hebben een ongelooflijk belangrijke taak in het afbakenen en communiceren van de mogelijkheden.
Bij het bestuur van de Unie is er een brede consensus over het volgende:
* Voor een natuurbegraafplaats moet er zo min mogelijk worden ingegrepen in de natuur.
Dat betekent geen herkenningspunten of merktekens, zoals herdenkingsplaatjes, stenen, houten kruisjes of grafzerken. Dit betekent ook geen afscheidsruimtes, geen parkings, geen toiletblokken, geen wandelpaden enz. Dit alles zou namelijk in tegenspraak zijn met de gedachte achter deze vorm van begraven: anoniem opgaan in de natuur.
* De communicatie over natuurbegraafplaatsen en de mogelijkheden is een belangrijke verantwoordelijkheid van de uitbaters (gemeenten).
Tot op heden is de communicatie over dit concept gebrekkig verlopen. Artikels in de media hebben zelfs het begraven van stoffelijke overschotten beschreven als mogelijkheid voor natuurbegraven.
* De begrafenisondernemers zullen bij vragen over dit concept correct informeren over de prijs en de mogelijkheden.
Dit op basis van de informatie die door de gemeentes (inclusief ambtenaren van de burgerlijke stand) verstrekt wordt. Uiteraard zal ook het aanbod van urnen hierop worden aangepast, namelijk alleen biologisch afbreekbare urnen.
* Het is de wens van de Unie om overal dezelfde mogelijkheden en prijzen te voorzien. Zo wordt voorkomen dat er ‘natuurbegraaftoerisme’ ontstaat, waardoor het ene natuurgebied zwaarder belast zal worden dan het andere.
30Het Nederlandse bol.com is in maart 2017 begonnen met een uitgebreide verkoop van lijkkisten: 22 exemplaren in 90 verschillende uitvoeringen. De goedkoopste kost 275 euro, een massief houten kist met zijden bekleding. Gratis verzending, gratis retour én 14 dagen bedenktijd.
Denk niet dat een dergelijk online initiatief niet in België zal worden gelanceerd. Nu al staat er een lijkkist op de Belgische website van bol.com, maar die is niet leverbaar. Dat is slechts een kwestie van tijd
Wat is het standpunt van Uitvaartunie Vlaanderen over de online verkoop van lijkkisten?
- Het is niet nieuw, want in België zijn online al langer grafkisten te koop.
- Onze sector is niet tegen digitale vooruitgang. Al jaren is het mogelijk om een complete uitvaart online te regelen.
- De leden van de Unie beschouwen de verkoop van kisten niet als hun core business. Het verschil wordt immers gemaakt met een kwaliteitsvolle dienstverlening op maat.
- Wie een kist bestelt bij een van onze leden weet dat de kist:
- degelijk gemaakt is en niet uiteen zal vallen tijdens de dienst;
- voldoet aan alle wettelijke criteria;
- niet geweigerd zal worden bij de crematoria.
Verder is het goed om weten dat:
- de leden van de Unie geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor producten die elders online worden gekocht;
- de kisten niet bezorgd kunnen worden op het adres van de uitvaartondernemer;
- de leden van de Unie de kisten niet bewaren of opslaan, omdat het product van onbekende herkomst is;
- de leden van de Unie eventuele kosten vanwege extra werk aan de kist doorrekenen aan de nabestaanden;
- de nabestaanden bij problemen de schade enkel en alleen dienen te verhalen op de leverancier van de kist.
De tarieven voor begrafenissen zijn de afgelopen tien jaar niet veel meer gestegen dan de index voor de consumptieprijzen (25,7 vs 20,4%). Dat blijkt uit onafhankelijk onderzoek van Uitvaartunie Vlaanderen, DELA en de nationale federatie en wordt bevestigd door een nieuw onafhankelijk onderzoek van het kabinet Peeters. Dit licht hogere percentage (5%) is te verklaren door de vele veranderingen de markt en de hogere eisen van de consument. De uitvaartsector heeft de prijsstijgingen grotendeels zelf opgevangen en doe het heel wat beter dan heel wat andere sectoren in de markt. Om op die veranderende vraag in te spelen, hebben uitvaartondernemers bijkomende investeringen gedaan. Ze hebben hun faciliteiten en dienstenaanbod uitgebreid, inclusief het personeel, de administratie en de ICT. Daardoor is de uitvaartondernemer een one-stop-shop geworden. Waar vroeger bloemisten, cateraars, drukkers, steenkappers… apart factureerden aan de families, komt alles nu op de factuur van de uitvaartondernemer terecht. Deze consolidatie betekent echter geen meerkost voor de klant, maar kan wel de perceptie wekken dat de uitvaartfactuur gestegen is. Nog een belangrijke factor is de duidelijke verschuiving van begraven naar cremeren en de ontkerkelijking. Het effect hiervan is dat de kosten voor een uitvaart zijn verhoogd in plaats van verlaagd.
Uitvaartunie Vlaanderen mengt zich niet in contractuele geschillen tussen ondernemers en overheden.
Uitvaartunie Vlaanderen kan alleen haar bezorgdheid uitspreken over het gevolg van deze geschillen: de continuïteit van de dienstverlening voor de getroffen families. Zij mogen hiervan niet de dupe worden.
Uitvaartunie Vlaanderen is al langer voorstander voor de volledige liberalisering van de crematoria en vraagt hiervoor een aanpassing van de wet.
Het is namelijk niet de rol van de overheid om te zorgen voor een infrastructuur voor een afscheid buiten de kerk, denk aan aula’s en andere afscheidsmogelijkheden. Dat doet de overheid namelijk ook niet voor huwelijken en geboortes.
De wet houdt op dit moment investeringen in dergelijke infrastructuur tegen. Het heeft voor een ondernemer immers geen zin om te investeren als de overheid dezelfde faciliteiten betaalt met belastinggeld. Hoe sneller deze gelegaliseerde vorm van oneerlijke concurrentie wordt opgeheven, hoe beter.